Gỡ rào trung chuyển hàng hóa: Mở lối cho hàng hóa lưu thông

Quy định đang hạn chế giao thương

Những rào cản về trung chuyển hàng hóa tại cụm cảng khu vực TP.Hồ Chí Minh và Cái Mép-Thị Vải đã được nêu tại nhiều diễn đàn từ giữa năm 2016. Tháng 5/2016, Bộ Giao thông vận tải có công văn gửi Bộ Tài chính phản ánh hoạt động trung chuyển quốc tế tại Cái Mép-Thị Vải bị hạn chế do quy định tại Điều 44 Nghị định 08/2015/NĐ-CP: “Hàng hóa trung chuyển là hàng hóa từ nước ngoài đưa vào khu vực trung chuyển, sau đó đưa ra nước ngoài trực tiếp từ khu vực trung chuyển này, không vận chuyển trong lãnh thổ Việt Nam để XK qua các cửa khẩu khác trừ trường hợp thực hiện theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên hoặc quyết định của Thủ tướng Chính phủ”, và có kiến nghị Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ theo hướng cho phép vận chuyển hàng hóa trung chuyển giữa các cảng biển quốc tế.

Tại cuộc họp tháng 7/2016 tại cảng TCIT (Cái Mép), Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã nhất trí với đề xuất của Bộ Giao thông vận tải và ý kiến của Bộ Tài chính tháo gỡ bất cập tại Điều 44 Nghị định 08/2015/NĐ-CP.

Trong khi đó, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cũng đã có những kiến nghị Chính phủ tại Hội nghị trực tuyến Chính phủ với các địa phương (tháng 12/2016). Tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã nêu, theo quy hoạch của Chính phủ, hệ thống cảng Thị Vải-Cái Mép là cụm cảng tổng hợp quốc gia, cảng cửa ngõ và trung chuyển quốc tế. Hiện nay trên địa bàn tỉnh đã đưa vào khai thác 28 dự án cảng biển với tổng công suất khoảng 98 triệu tấn/năm, trong đó có 7 bến cảng container với công suất hơn 6,8 triệu TEU/năm. Tuy sản lượng hàng container qua cảng hàng năm gia tăng, nhưng hiệu quả khai thác còn thấp. Trung bình mỗi năm có khoảng 1,35 triệu TEU/năm, chỉ đạt khoảng 20% so với công suất hiện có. Hạn chế này ngoài nguyên nhân cơ sở hạ tầng giao thông chưa theo quy hoạch; mức phí và lệ phí hàng hải mới còn cao so với các nước trong khu vực thì một phần do quy định tại Điều 44 Nghị định 08/2015/NĐ-CP.

Theo tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, với quy định này, hàng hóa trung chuyển đến cảng Cái Mép-Thị Vải không được phép vận chuyển giữa các bến cảng với nhau mặc dù cùng một hệ thống cảng biển; trong khi các hãng tàu đều mong muốn việc vận chuyển hàng trung chuyển quốc tế giữa các bến cảng được nhanh chóng triển khai tại khu vực Cái Mép-Thị Vải để thu hút nhiều tàu lớn đưa hàng trung chuyển vào Việt Nam. Đồng thời, quy định này sẽ hạn chế số lượng hàng hóa trung chuyển qua lại giữa các cảng trong lãnh thổ Việt Nam và ảnh hưởng đến nhu cầu trung chuyển hàng hóa trong nước và quốc tế của các hãng tàu giữa các cảng tại Việt Nam; ảnh hưởng đến việc phát triển cảng biển và hạn chế lượng hàng hóa giao thương trong lãnh thổ Việt Nam.

Giải pháp sửa Nghị định 08/2015/NĐ-CP

Để bàn thảo hướng tháo gỡ những bất cập về trung chuyển hàng hóa, giữa tháng 8/2016, Bộ Tài chính cũng đã tổ chức cuộc họp với các bộ, ngành liên quan, các DN kinh doanh cảng và các đại diện hãng tàu để thảo luận phương án giải quyết vướng mắc và có kiến nghị Thủ tướng Chính phủ tháo gỡ vướng mắc về trung chuyển hàng hóa.

Mới đây, trên cơ sở ý kiến đề xuất của các bộ, ngành, xuất phát từ nhu cầu thực tế của DN trong việc phát triển dịch vụ trung chuyển tại các cảng biển quốc tế, Bộ Tài chính tiếp tục đề xuất Thủ tướng Chính phủ giải pháp trước mắt là cho phép thí điểm hàng hóa trung chuyển được vận chuyển giữa các cảng biển quốc tế có khu vực trung chuyển áp dụng cho cụm cảng khu vực TP.Hồ Chí Minh và Cái Mép-Thị Vải để XK.

Hàng hóa trung chuyển vận chuyển giữa các cảng biển quốc tế có khu vực trung chuyển áp dụng cho cụm cảng khu vực TP.Hồ Chí Minh và Cái Mép-Thị Vải phải thực hiện thủ tục hải quan như hàng hóa quá cảnh qua lãnh thổ Việt Nam theo quy định tại Điều 40 Nghị định 187/2013/NĐ-CP và Điều 51 Nghị định 08/2015/NĐ-CP; đối với hàng hóa thuộc Danh mục hàng hóa XK, NK theo giấy phép, cho phép các DN thực hiện dịch vụ trung chuyển mà không phải xin giấy phép của Bộ Công Thương. Bộ Tài chính chịu trách nhiệm hướng dẫn thủ tục hải quan đối với việc vận chuyển hàng hóa trung chuyển giữa các cảng biển quốc tế có khu vực trung chuyển áp dụng cho cụm cảng khu vực TP.Hồ Chí Minh và Cái Mép-Thị Vải.

Về lâu dài, Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Giao thông vận tải và các bộ, ngành liên quan sửa đổi Điều 44 Nghị định 08/2015/NĐ-CP theo hướng cho phép hàng hóa trung chuyển được phép vận chuyển trong lãnh thổ Việt Nam để đến các cảng biển quốc tế của Việt Nam có khu vực trung chuyển để XK qua cửa khẩu khác.